Với tình trạng các trường hợp cúm lợn được báo cáo tiếp tục gia tăng (tính đến ngày hôm nay, 40 trường hợp đã được báo cáo, theo thông tin từ CDC (Centers for Disease Control and Prevention) và các phương tiện truyền thông chính thống cũng dồn dập đưa tin về dịch bệnh, một công ty công nghệ sinh học ở Maryland tuyên bố rằng họ đang áp dụng phương pháp phát triển của một loại vắc-xin với khả năng thành công cao.
Các nhà nghiên cứu tại Novavax đã phát triển vắc-xin cho chủng cúm gia cầm H5N1, cùng với các chủng cúm khác, trong vài năm qua bằng cách sử dụng một phương pháp được xây dựng xung quanh các hạt giống virus (VLP) – protein màng virus trong một ma trận lipid. Các nhà nghiên cứu tại Novavax cùng các nhà khoa học từ Trung tâm kiểm soát và phòng ngừa dịch bệnh (CDC) đã xuất bản một liên kết trên NCBI vào tháng Ba năm 2019. Kết quả thử nghiệm cho thấy các nhà khoa học này đã bảo vệ thành công những con chuột chống lại vi-rút tái tạo sau khi dịch cúm Tây Ban Nha năm 1918 thông qua tiêm chủng nội bào bằng VLPs H1N1. Hiện nay, một loại chủng mới của H1N1 được phát hiện có khả năng gây ra dịch cúm lợn hiện nay ở Bắc Mỹ, khiến cả Tổ chức Y tế Thế giới và CDC phải tuyên bố tình trạng khẩn cấp về sức khỏe cộng đồng vào đầu tháng 4/2019.
Bác sĩ Gregory A. Poland, nhà nghiên cứu về hệ miễn dịch và người đứng đầu của nhóm Nghiên cứu vắc-xin tại Phòng khám Mayo ở Minnesota, cho biết VLPs và các tiếp cận mới trong phát triển vac-xin để chống lại cúm là điều thú vị nhưng chưa được thử nghiệm. Trên thực tế, theo Thomas Johnston, Phó chủ tịch chiến lược của Công ty, các loại vắc-xin dựa trên VLP duy nhất được FDA phê chuẩn trên thị trường là những loại vắc-xin được phát triển để bảo vệ phụ nữ khỏi vi rút u nhú ở người. Khung thời gian điển hình của Novavax, đi từ trình tự DNA đến một sản phẩm có thể kiểm tra dựa trên các VLP, là từ 10 đến 12 tuần. “Cách chúng tôi phát triển vắc-xin cho phép chúng tôi di chuyển khá nhanh một khi trình tự DNA được biết đến”, Johnston nói thêm với trang The Scientist rằng Novavax – giống như điểm số của các công ty công nghệ sinh học và dược phẩm khác – đã nhận được dữ liệu trình tự về chủng cúm lợn mới vào cuối tuần trước. “Chúng tôi đã bắt đầu quá trình phát triển vắc-xin.” Còn Gale Smith, Phó chủ tịch phát triển vắc-xin của Novavax, cho biết phương pháp của Novavax – nhân bản các gen virut quan trọng và sử dụng nuôi cấy tế bào côn trùng để tạo ra các hạt giống virus – nhanh hơn và an toàn hơn các phương pháp sử dụng virus sống, bởi vì chủng cúm mới nhất có thể lây truyền từ người sang người, việc sản xuất vắc-xin virus sống thể hiện những rủi ro an toàn đáng kể. Nhưng đây vẫn được xem là một chiến lược tương đối chưa được thử nghiệm. Novavax có hai ứng cử viên vắc-xin trong các thử nghiệm lâm sàng: một là vắc-xin H5N1, vừa hoàn thành thử nghiệm Giai đoạn IIa, và một ứng cử viên vắc-xin theo mùa đang trong giai đoạn thử nghiệm IIa. Còn theo Andrea Sant, một nhà miễn dịch học tại Đại học Rochester, phương pháp truyền thống, như vắc-xin tiểu đơn vị thường được sử dụng bao gồm chiết xuất protein virus không khả thi, có thể là đủ. Sant cho rằng không thể tạo ra một loại vắc-xin thông thường cho mùa thu tới, tức vào đầu mùa cúm điển hình. Còn Hildegund Ertl, một nhà miễn dịch học tại Viện Wistar ở Philadelphia, cảnh báo rằng việc đi theo con đường VLP có thể khó khăn vì cách tiếp cận này còn mới và chưa được kiểm chứng. “Đối với một công ty đang trong giai đoạn tiền lâm sàng cho một loại vắc-xin mới nghĩ rằng vắc-xin của họ sẽ giúp ích trong tình huống này thực sự rất lạc quan,” cô nói với The Scientist. “Tôi sẽ bám vào những gì chúng ta biết trong trường hợp thời gian là điều cốt yếu.” Ertl và Sant đồng ý rằng cúm lợn xuất hiện như thế nào trong quần thể người (cách virus biến đổi, di chuyển giữa các vật chủ, v.v.) sẽ được xác định chiến lược vac-xin nào là hiệu quả nhất trong vài tuần tới. “Rất nhiều thứ sẽ phụ thuộc vào những gì xảy ra trong tháng tới”, Sant nói.
Theo The Scientist
JPK dịch.